En oldukca tüketilen sebzelerden önde gelen domates, onlarca sıhhatli gıda maddesi ihtiva eder ve birçok kuvvetli faydası vardır. İşte domatesin gıda içinde ne olduğu, sağlığa yararları ve ihtimaller içinde yan tesirleri.
Neredeyse tüm iklimlerde yetişen domates, dünyada patatesten sonrasında en oldukca tüketilen besindir. Domatesin tüketimi kolaydır ve hem tuzlu hem de tatlı tariflerle beraber pişirilebilir.
Renkli kabuğu, sıhhat açısından birçok faydası olan pigmentlerle doludur. Domatesler su açısından zengindir. Ek olarak antioksidanlar açısından varlıklı olan domatesler iyi bir C vitamini deposudur, düşük kalorilidir ve oldukca oranda lif ihtiva eder.
100 gr pişmeden domates 19.3 kalori, 94.1 gr su 0.86 gr protein, 2.49 gr karbonhidrat, 0.26 gr yağ, 1.2 gr rejim lifi, 8.14 mg kalsiyum, 10.1 mg magnezyum, 26.6 mg fosfor, 256 mg potasyum, 1400 IU A vitamini, 0.66 mg E vitamini, 7.9 mcg K1 vitamini, 15.5 mg C vitamini ve çeşitli miktarlarda B vitaminleri ihtiva eder.
Domatesler ek olarak alfa lipoik asit, likopen, kolin, folik asit, beta karoten ve lutein şeklinde oldukca çeşitli yararlı besinler ve antioksidanlar ihtiva eder.
Domatesin 8 faydası
Onlarca sıhhatli gıda maddesi içeren domatesin sağlığa birçok kuvvetli faydası vardır. İşte domatesin öne çıkan 8 faydası.
Prostat kanserine karşı korur
Domates, muhteşem bir C vitamini ve antioksidan deposudur. Bu bileşenler vücutta özgür radikallerin oluşumuna karşı savaşmaya destek sağlar. Özgür radikaller kanser de dahil olmak suretiyle birçok ciddi sıhhat sorununa niçin olur.
Domatesler ek olarak likopen ihtiva eder. Domateslere karakteristik kırmızı rengini veren bu likopen, prostat kanserini önleyici özellikleriyle bilinir. Domatesler bilhassa prostat kanserinde kuvvetli anti kanser etkilere haizdir. Kısa sürede meydana getirilen emekler, domateslerden yüksek oranda likopen alımının, prostat kanserlerinde daha azca kan damarı oluşumu ile kuvvetli bir halde ilişkili bulunduğunu göstermiştir. Prostat kanserlerinin büyümesi için yeni kan damarlarının oluşumu esastır.
Tansiyonu dengeler
Sodyum (tuz) alımının düzenlenmesi düzgüsel gerilim seviyelerinin korunmasına destek sağlar. Damarların genişlemesi üstündeki tesirleri sebebiyle kafi potasyum alımı da önemlidir. Domates, potasyumun neredeyse yarısı kadar sodyum ihtiva eder ve bu da onu gerilim dengesi için mükemmel bir gıda yapar.
Uzmanlara bakılırsa bir erişkin için potasyum alımı 3510 mg/gün olmalıdır. Bu alım miktarı gerilim seviyelerini dengeler. 100 gr domates tüketimi, vücuda tavsiye edilen günlük potasyum alımının ortalama yüzde 10’unu, doğrusu 256 mg potasyum sağlar. Yüksek potasyum alımı ek olarak kalp ve damar hastalıklarına bağlı ölüm riskini yüzde 20 oranında azaltır.
Kalp ve damar hastalıklarını önler
Domatesin tansiyona olan yararına ek olarak, içinde ne olduğu (sodyum/potasyum oranı, lifler, C vitamini, kolin), bilhassa kalp ve damar hastalıkları riskini azaltmada etkilidir. Domates ek olarak folik asit olarak da adlandırılan B9 vitamini ihtiva eder. Bunlar homosistein düzeylerinin dengelenmesinde rol oynar. Homosistein, proteinlerin parçalanmasından ortaya çıkan bir amino asittir. Araştırmalar, kalp krizi ve nüzul riskini artırdığını gösteriyor. Bu yüzden homosistein düzeylerini folik asit ile yönetmek kalp hastalığı için risk faktörlerini azaltır.
Yüksek potasyum alımı yalnız kalp ve damar hastalıkları riskini azaltmakla kalmaz, bununla birlikte kasları ve kemik mineral yoğunluğunu korurve böbrek taşı üretimini azaltır.
Kan şekeri seviyelerini düzenler
Araştırmalar, yüksek lifli rejim izleyen tip 1 diyabetli kişilerin kan şekeri düzeylerinin daha düşük bulunduğunu, tip 2 diyabetli kişilerin ise kan şekeri ve insülin düzeylerini iyileştirebileceğini göstermiştir. Yetişkinler için tavsiye edilen lif alımı 30g/gün’dür. Domatesler iyi oranda lif ihtiva eder.
Göz sağlığını geliştirir
Domates, gözleri hasarlardan korumaya destek sağlar. Domates likopen, lutein ve beta karoten bakımından zengindir. Bu kuvvetli antioksidanlar gözleri katarakt gelişimi yada yaşa bağlı makula dejenerasyonu şeklinde ışık kaynaklı hasarlara karşı koruyabilir.
Yaşa bağlı göz hastalıkları üstüne araştırmalar, domateslerde bulunan lutein, zeaksantin ve karotenoidleri yüksek oranda alan kişilerin yaşa bağlı makula dejenerasyonu riskinde yüzde 35 azalma yaşadığını göstermiştir.
Cilt sağlığını iyileştirir
Kolajen cilt, saç, tırnak ve bağ dokusunun mühim bir bileşenidir. Sadece vücuttaki kolajen üretimi C vitaminine bağlıdır. Nnadir görülse de C vitamini eksikliği iskorbüte yol açabilmektedir. Bunun haricinde kuvvetli bir antioksidan olarak kabul edilen C vitamininin yetersiz alımı güneş ışığı, kirlilik ve dumanın niçin olduğu cilt hasarının daha yavaş iyileşmesine niçin olabilir.
Bu eksiklik kırışıklıkların görünümünü, cilt sarkmasını, lekeleri ve cilt sağlığı üstündeki öteki negatif tesirleri hızlandırabilir. 100 gr domates ortalama 18 mg C vitamini sağlar. Domates yiyecek cilt sağlığını ve güzelliğini korumanın iyi bir yoludur.
Hücresel yaşlanmaya karşı savaşır
Domates, antioksidanlar açısından zengindir. Antioksidanlar yaşlanma emarelerini azaltan bileşiklerdir. Domatesler bir C vitamini deposudur. C vitamini antioksidan özelliklere haizdir. Kandaki C vitamini, vücuttaki oksidasyonu ve iltihabı azaltmaya destek sağlar, yaşlanma ile ilişkili belirli dejeneratif hastalıkların başlangıcına karşı koruyucu bir tesir sağlar.
Sivilceleri önler
Domateslerin ihtiva ettiği likopen, sivilcelere karşı da etkilidir. Likopen, sivilceler ve çeşitli lekelerle mücadelede oldukca etkili olduğu kabul edilen bir maddedir.
Domates tüketiminin ihtimaller içinde yan tesirleri
Domates tüketimi bazı durumlarda riskler taşıyabilir. Bilhassa pestisit içeriğine dikkat edilmelidir. Domatesler pestisit kalıntısı en fazla olan sebzelerden bitidir. Bu yüzden mümkün olduğunca organik domatesler tüketilmelidir. Organik ürünleri tercih etmek, pestisitlere maruz kalmayı en aza indirir.
Domatesler bazı ilaçlarla da etkileşime girebilirler. En yaygın olarak kalp hastalığı için reçete edilen bir ilaç türü olan beta blokerler, yaygın olarak hiperkalemi olarak malum yüksek kan potasyum seviyelerine niçin olabilir. Beta bloker alırken domates şeklinde potasyum açısından varlıklı besinler ölçülü olarak yenilmelidir. Aşırı potasyum tüketimi, böbrek fonksiyon bozukluğu olan kişiler için zararı olan olabilir.
Gastroözofageal reflü hastalığı (GÖRH) olan kişiler, domates şeklinde yüksek asitli yiyecekleri tükettiklerinde mide ekşimesi ve kusma şeklinde semptomlarda artış yaşayabilir. Sadece bu durum kişiden kişiye değişmiş olur.