Dr. Öziş, bağırsak dostu dediğimiz bakterilerin azalmasının hastalıklara davetiye çıkardığını söylemiş oldu. Bağırsak sağlığını korumanın, bağışıklık sistemi için mühim bulunduğunu altını çizdi.
Bağışıklık sistemini etkileyen mühim unsurlardan biri de bağırsak sağlığı…
Vücudun ikinci beyni olarak da tanımlanan bağırsaklar, obeziteden depresyona kadar birçok hastalığa davetiye çıkarabiliyor.
Bağışıklık sistemi hücrelerinin büyük bir bölümünü bulunduran bağırsakların korunması, bu anlamda büyük ehemmiyet taşıyor. Mevzuya ilişkin açıklamalarda bulunan Gastroenteroloji Uzmanı Uzm. Dr. Ayşegül Öziş, insanların sıhhatli yaşayabilmesi için mikrobiyota şu demek oluyor ki bağırsaklardaki canlılar, bağışıklık sistemi ve sindirim sistemindeki mukozal bütünlüğün oldukça mühim bulunduğunu belirtti.
Öziş, “Bağırsaklarımız vücudun bununla beraber ikinci beyni olarak da tanımlanır. Buradaki küçük bir mesele depresyondan obeziteye, iltihaplı bağırsak hastalığından kansere dek pek oldukça soruna da davetiye çıkarabilir.” değerlendirmesinde bulunmuş oldu.
HAREKETSİZ YAŞAM TARZI, BAĞIRSAKLARI OLUMSUZ ETKİLİYOR
Öziş, son yıllarda artan düzensiz, kontrolsüz ve fast food beslenme, stres, sigara tüketimi ve koronavirüs enfeksiyonu ile daha da artan hareketsiz yaşam tarzının da etkisiyle sindirim sistemimizin bilhassa de bağırsakların negatif etkilenebileceğini altını çizdi.
“BAKTERİLER DÜNYASINA ‘MİKROBİYOTA’ ADINI VERİYORUZ”
Bağırsaklarda mikrobiyota adını verilen ve trilyonlarca bakteriden oluşan bir yapı bulunduğunu, bu yapı içinde yararlı ve zararı dokunan denilen mikroorganizmaların beraber bulunduğunu, hareketsizlik, sağlıksız beslenme, stres şeklinde nedenler mikroorganizmalar arasındaki dengeyi bozarak, bağırsak dostu denilen bakterilerin azalmasına, zararı dokunan bakterilerin de çoğalmasına niçin bulunduğunu ifade eden Öziş, şunları kaydetti:
“Bu durum, bağışıklık sistemimizin zayıflamasına ve pek oldukça hastalığın oluşmasına da zemin hazırlar. Bağırsaklarımızda 100-150 trilyon kadar bakteri yaşar. Bizimle birlikte yaşayan bu bakterilerin bir kısmı iyi, bir kısmı ise fena bakteri olarak değerlendirilir ve hepsi bir denge içindedir. Bu dengenin bozulması, bağırsak sağlığının bozulması anlamına gelir. Bakteriler hayatına ‘mikrobiyota’ adını veriyoruz.
“UYKU SORUNLARI BAĞIRSAK SAĞLIĞINI NEGATİF ETKİLER”
Sıhhatli bir mikrobiyota vücut mekanizmasının sıhhatli bir halde yaşaması için önemlidir. Başta antibiyotikler olmak suretiyle gereksiz ilaç kullanımı, hareketsiz yaşam, aşırı kiloluluk, sağlıksız beslenme, sigara, alkol, stres ve uyku sorunları bağırsak sağlığını negatif etkisinde bırakır. Bilhassa antibiyotikler, zararı dokunan bakterileri öldürürken bağırsaktaki iyi bakterileri de öldürür. Böylece bağışıklığımız zayıflar ve hastalıklara yakalanma riskimiz de artar.”
“SAĞLIKSIZ BAĞIRSAK, SEROTONİN EKSİKLİĞİNE YOL AÇAR”
Öziş, bağırsaklarda bulunan bakterilerin sayısı ve çeşitliliği ne kadar zenginse, o denli sıhhatli bir mikrobiyota bulunduğunu aktararak, “Bu da bizi birçok hastalıktan korur, vücut mekanizmamızın sıhhatli çalışmasını sağlar. Bağırsaklarımız ve bağırsak bakterileri bazı nörokimyasallar üreterek beynin ruh, bellek ve öğrenme durumunu da etkisinde bırakır. Sağlıksız bağırsak, mutluluk hormonu olarak malum ‘serotonin’ eksikliğine neden olur. Serotonin eksikliğinde huzursuzluk, stres, kaygı, sinirlilik, depresyon şeklinde emareler görülür. Kısaca sıhhatli ve mutlu bağırsaklar, sıhhatli ve mutlu bir insan anlamına gelir.” değerlendirmesinde bulunmuş oldu.
BAĞIRSAK SAĞLIĞI İÇİN YAPILMASI GEREKENLER
Bağırsak sağlığı için en uygun diyetin Akdeniz rejimi bulunduğunu belirten Öziş, probiyotik bakımından varlıklı, işlenmemiş, bolca oranda sebze ve meyve tüketilmesi, fruktozdan varlıklı mısır şurubundan uzak durulması icap ettiğini, D vitamini bağırsak sağlığı için son aşama mühim bulunduğunu belirtti.
“YEMEK YERKEN ACELE ETMEMEK VE BESİNLERİ İYİ ÇİĞNEMEK GEREKİR”
Öziş, ek olarak kaliteli fermente gıdalardan zeytin, turşu, yoğurt, kefir, sirke tercih edilmesi, elma, muz, bitter çikolata, enginar, keten tohumu, yer elması, sarımsak, mantar, soğanın da bolca oranda tüketilmesi icap ettiğinin de altını çizerek şu ifadeleri kullandı:
“Yiyecek yerken acil etmemek ve gıdaları iyi çiğnemek gerekir. GDO’lu, paketli gıdalar, rafine şeker, suni tatlandırıcılar, doymuş trans yağlar, hava kirliliği, sigara dumanı, birçok kimyasal bağırsak ve sindirimi negatif etkisinde bırakır. Antibiyotikler, antiromatizmal ilaçlar, kortizon, doğum denetim hapları, mide ilaçları, kanser ilaçları ve antidepresanlar da aynı şekilde mide bağırsak sistemine zarar verir. Hekim tarafınca tavsiye edilmedikçe antibiyotik ve romatizmal ilaçlar kullanılmamalıdır.”
45 YAŞ ÜSTÜNE 5 YILDA BİR TARAMA ÖNERİLİYOR
Öte taraftan, 45 yaş üstündeki kişilerde ihtimaller içinde bağırsak kanserinin erken teşhisi için 5 yılda bir tarama amacıyla kolonoskopi yapılması öneriliyor. Bu işlem ile var ise polip denilen ve zaman içinde kansere dönüşebilen lezyonların çıkarılması ile kanser gelişiminin önüne geçilebiliyor.
Ek olarak, makattan taze kırmızı kanaması olanlar yada dışkısında gizli saklı kan saptananlara; birinci aşama akrabasında kalınca bağırsak kanseri yada polip öyküsü olanlara; denetim amacıyla bağırsak kanseri yada polipi öyküsü olanlara; çekilen öteki filmlerde kalınca bağırsakta şüpheli görünüm saptanan kişilere; geçmeyen ishali olanlarda ishal sebebinin araştırılması amacıyla; ülseratif kolit ve Crohn hastalığı şeklinde bağırsak hastalıkları olanlara; sebebi açıklanmayan kilo kaybı yaşayanlara; uzun devam eden kabızlık yaşayanlara; dışkılama alışkanlığında değişim olması durumunda; bilgisayarlı tomografi, ultrasonografi yada MR şeklinde görüntüleme şekillerinde kalınca bağırsağında duvar kalınlık artışı yada tümöral görünüm varlığında bu lezyonlardan parça alınması ve tanı koymak amaçlı; tedavi ile geçmeyen ve sebebi açıklanmayan karın ağrılarında da kolonoskopi yapılıyor.
DÜZENLİ EGZERSİZ BÜYÜK ÖNEM TAŞIYOR
Hareketli bir yaşam seçimi benimsenmesinin genel vücut sağlığı için oldukça mühim olan olduğu belirtilirken; tertipli egzersiz, bununla beraber bağırsakların sağlığı ve işlevi için de büyük ehemmiyet taşıyor. Uzun süre hareketsiz kalmaktan kaçınılması, sık aralıklarla yürüyüşler yapılması öneriliyor. Bunun için günlük yarım saatlik yürüyüşlerin haricinde, saat başı 10 dakika kısa yürüyüşler yapmanın bağırsak hareketlerini artırdığı belirtiliyor.
BAĞIRSAK HAREKETLERİNİ DÜZENLEYEN BESİNLER
Bağırsak dostu besinlerin bağırsak sağlığı için mühim olduğu vurgulanırken, elma, enginar, ıspanak, lahana, incir, pırasa, üzüm, brokoli, kuşkonmaz, keten tohumu ve yulaf ezmesi şeklinde besinlerin bağırsak hareketlerini düzenlemiş olduğu vurgulanıyor. Bunun yanı sıra tam tahıllı ekmek, probiyotik içeren besinler de etkili oluyor.
Kayısı ve zeytinyağı bağırsak fonksiyonlarını düzenleyerek kabızlığın gelişmesini engellemiş olan mühim besinler içinde yer ediniyor. Bundan dolayı bilhassa kabızlığın geliştiği durumlarda her sabah 1-2 kuru kayısı ve gün içinde zeytinyağlı salatalar tüketilmesi öneriliyor.
Stresten uzak yaşam seçimi bağırsak sağlığı için önerilenler içinde yer ediniyor.
İkinci beyin olarak adlandırılan bağırsakların kendine ilişkin nörojenik bir yapısı bulunuyor. Beyin ile bağırsak içinde da sinirsel bir bağ mevcut durumda. Bundan dolayı kişilerde meydana gelen duygu durum değişimleri, stres şeklinde nedenler bağırsak fonksiyonlarını negatif etkileyerek, sindirim sisteminin sıhhatli çalışmasını engelliyor.
Uzamış stres ile beraber sindirim bozuklukları, kalınca bağırsak uyarısı ile oluşan ishal, kabızlık, kramp ağrıları, şişkinlik şeklinde şikayetler oluşabiliyor.